Verslaving, een keiharde ziekte

'Verslaving, een keiharde ziekte'



INTERVIEW, Door Ellen de Vissergepubliceerd op 24 mei 09:01, bijgewerkt op 17:29
DEN DOLDER - Alles is de laatste jaren geprobeerd om de overlast van verslaafden tegen te gaan, maar niets heeft geholpen. Daarom is het nu de hoogste tijd voor onconventionale maatregelen, zegt Armand Höppener, bestuursvoorzitter van een ggz-instelling.
De verslaafdenaanpak is failliet, zegt Höppener en daar merkt hij in de praktijk alles van. De groep verslaafden groeit, de problemen die ze veroorzaken worden niet minder. Alleen al in de regio Utrecht zijn achthonderd verslaafden met psychiatrische problemen die hij steeds weer terugziet.
Bij Altrecht, een van de grootste ggz-instellingen van Nederland, gebruikt de helft van de 750 opgenomen volwassen patiënten drugs. Op het terrein wordt 's avonds gedeald, het personeel krijgt te maken met agressie. 'Onze opname-afdeling in Utrecht heeft een hekwerk voor de ramen maar het spul wordt er zo tussendoor geschoven.'
Alleen samenwerking tussen politie, sociale dienst, gemeenten, woningcorporaties en ggz-instellingen kan het tij nog keren, denkt Höppener. Zij moeten de mogelijkheid krijgen om voor de groep van achtduizend verslaafde daklozen in Nederland aparte regels in te stellen.
'Als daklozen een uitkering hebben en er een beetje bij willen werken, laat ze dan dat geld houden. Dan weet je in ieder geval dat ze minder gaan stelen. We moeten durven onderkennen dat er een kleine groep is voor wie andere regels moeten gelden. Ingrijpen moet niet gebeuren op basis van wettelijke regels maar op basis van humaniteit.'
Normaliseren in plaats van criminaliseren, dat moet de basis zijn van de nieuwe aanpak, zegt Höppener. 'De staatssecretaris lanceert het voorstel om daklozen woonbonnen te geven. Iedere bijstandsgerechtigde krijgt huursubsidie maar verslaafden moeten de huur zelf betalen. Omdat ze niet staan ingeschreven. Dat heeft juist weer met hun psychiatrische problematiek te maken. Een patiënt met schizofrenie laat zich niet inschrijven, die zoekt daar vaak van alles achter.'
Woningcorporaties die verslaafden uit hun huis zetten, verdienen een boete, vindt hij. 'Als iemand schulden krijgt, stuur dan niet meteen een aanmaning maar eerst een hulpverlener. Er zijn mensen die je moet leren wonen. Wij maken mee dat verslaafden tijdens een opname uit huis worden gezet. Dan moeten wij ze na behandeling weer de straat op sturen.'
De wet moet worden gehandhaafd, maar denk na, zegt hij, over maatregelen die ook echt werken. 'Verbiedt samenscholing van verslaafden, maar maak dan gedoogruimtes. Voorkom dat verslaafden naar de grote steden trekken en hanteer een streng terugbrengbeleid. Stel iedere gemeente verantwoordelijk voor zijn eigen verslaafden. Dat maakt het probleem hanteerbaar.'
Preventie blijft belangrijk, zegt hij. Maar overlast voorkomen kan ook op onconventionele wijze. De gemeente Utrecht stelde onlangs voor om verslaafde daklozen 's avonds op te vangen in een sporthal. 'Verkeerd idee. Je moet ze er laten sporten, zodat ze iets te doen hebben.'
Höppener steekt de hand ook in eigen boezem. De ggz, zegt hij, heeft de verslavingsproblematiek jarenlang genegeerd. 'Nu pas erkennen we dat een verslaafde per definitie een psychiatrisch patiënt is. Verslaving is een keiharde ziekte.
'We moeten van het imago af dat verslaafden lanterfanters zijn die zichzelf van alles aandoen. We moeten ze als zieken behandelen. En niet verwachten dat we ze snel kunnen genezen.'
Tot voor kort werden patiënten die binnen zijn instelling drugs gebruikten, verwijderd. Over dat beleid wordt nu binnen Altrecht weer volop gediscussieerd. 'Bij urinecontroles blijken heel veel patiënten niet clean. Moeten we die allemaal wegsturen? Dat werkt niet meer.'
Höppener overweegt om metiedere patiënt afspraken te maken over drugsgebruik. 'Het is een duivels dilemma. Er is een groep die er vreselijk agressief van wordt. Maar er zijn ook veel patiënten die drugs gebruiken omdat ze er rustiger van worden. Als wij ze niet kunnen helpen, zoeken ze naar andere wegen. Het is niet eerlijk het probleem alleen bij hen neer te leggen.'